Prawo karne
ujmowane szeroko, jest jedną z gałęzi sytemu prawnego obowiązującego w państwie, spełniające rolę szczególną – chroni samo państwo oraz panujące w nim stosunki gospodarczo – społeczne, w tym prawa i wolności człowieka przed czynami w nie godzącymi, a więc czynami określanymi mianem przestępstw, reagując wobec sprawców takich czynów za pomocą środków przymusu w postaci kar oraz środków przewidzianych przez to prawo. Z ogólnie pojętego systemu prawa karnego możliwe jest wyodrębnienie prawa karnego materialnego, prawa karnego procesowego oraz prawa karnego wykonawczego.
PRAWO KARNE MATERIALNE w najbardziej ogólnym pojęciu, to zespół norm prawnych określających przestępstwa, a więc czyny, które z uwagi na swój społecznie szkodliwy charakter są zabronione pod groźbą kary, określający zasady odpowiedzialności karnej za te czyny oraz kary i inne środki stosowane wobec sprawców przestępstw. Prawo karne materialne obejmuje min. przestępstwa dotyczące czynów, wobec których zasady odpowiedzialności określa ustawa z dnia 06 czerwca 1997 roku Kodeks karny – są to przestępstwa opisane w części szczególnej ustawy Kodeks karny takie jak min.:
a) przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu (np. zabójstwo, spowodowanie ciężkiego, średniego lub lekkiego uszczerbku na zdrowiu, udział w bójce lub pobiciu),
b) przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji (np. wypadek komunikacyjny, prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub odurzenia),
c) przestępstwa przeciwko wolności (np. groźba popełnienia przestępstwa, naruszenie miru domowego), przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności (np. zgwałcenie, rozpowszechnianie pornografii), przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece (np. fizyczne lub psychiczne znęcanie się nad najbliższymi, przestępstwo niealimentacji), przestępstwa przeciwko mieniu (np. kradzież, kradzież z włamaniem, rozbój, przywłaszczenie mienia, oszustwo, paserstwo), czy też przestępstwa tzw. pozakodeksowe a więc regulowane w ustawach szczególnych normujących różne dziedziny życia społecznego, np. przestępstwa wskazane w ustawie z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (min. udzielanie innej osobie środka odurzającego lub substancji psychotropowej, posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych).
Prawo karne materialne obejmuje swym zasięgiem również wyspecjalizowane dziedziny prawa karnego takie jak np. PRAWO KARNE SKARBOWE regulowane w ustawie z dnia 10 września 1999 roku Kodeks karny skarbowy, dotyczące spraw związanych z naruszeniem finansowych interesów Skarbu Państwa lub organów samorządu terytorialnego. Kodeks karny skarbowy reguluje orzekanie kar i środków karnych za przestępstwa i wykroczenia skarbowe (np. uchylanie się od obowiązku podatkowego, oszustwo podatkowe, uporczywe naruszanie terminu wpłaty podatku).
PRAWO KARNE PROCESOWE, to zespół norm prawnych regulujących zasady postępowania w sprawach dotyczących przestępstw. Prawo karne procesowe określa zasady obowiązujące w przypadku postępowania karnego, podmioty w nim występujące, kompetencje organów postępowania, prawa i obowiązki stron, etapy postępowania, rodzaje wydawanych rozstrzygnięć oraz środki ich prawnej kontroli.
Natomiast PRAWO KARNE WYKONAWCZE stanowi zespół norm prawnych mających na celu uregulowanie sposobu wykonywania kar, środków karnych i zabezpieczających oraz innych rozstrzygnięć wydawanych w postępowaniu karnym. To w postępowaniu wykonawczym rozpoznawane są min. sprawy o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności, o udzielenie przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności czy też sprawy o warunkowe przedterminowe zwolnienie z pozostałe do wykonania kary pozbawienia wolności.
Pomoc adwokata w sprawie karnej może obejmować każdy etap postępowania karnego w sprawach związanych z popełnionym przestępstwem, a więc od momentu zatrzymania osoby podejrzanej o popełnienie czynu zabronionego czy też wezwanej na przesłuchanie w charakterze podejrzanego, aż po pomoc prawną związaną z procedurą stosowaną w związku z wykonywaniem orzeczonych kar jak i środków karnych, a więc np. w przypadku odroczenia kary pozbawienia wolności, przerwy w jej odbywaniu, czy warunkowym przedterminowym zwolnieniem. Pomoc adwokata w sprawach karnych to jednak nie tylko obrona podejrzanego/oskarżonego o popełnienie czynu zabronionego, ale również reprezentowanie przed organami ścigania osób pokrzywdzonych przestępstwem, w tym pomoc w dochodzeniu roszczeń o naprawienie szkody czy zadośćuczynienia za doznaną w wyniku przestępstwa krzywdę.